Θεραπείες τροποποίησης ασθενειών (DMTs) χρησιμοποιούνται σε σκλήρυνση κατά πλάκας (MS) για την καταστολή ανοσολογικών αντιδράσεων που προσβάλλουν ακατάλληλα τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό. Αλλά αυτές οι θεραπείες με σκλήρυνση κατά πλάκας μειώνουν επίσης την ικανότητα ενός ατόμου να καταπολεμά τη μόλυνση; Μπορούν τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας να συνεχίσουν να παράγουν αντισώματα; Αυτές είναι θεμελιώδεις ερωτήσεις για να προσδιοριστεί εάν τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας μπορούν να αναπτύξουν αποτελεσματική ανοσία στο COVID-19, είτε μέσω λοίμωξης ή εμβολιασμού, διατηρώντας παράλληλα τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Η έρευνα για την αντιμετώπιση αυτών των ερωτήσεων και άλλων επιπτώσεων του COVID-19 στα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας συνεχίζεται. Η μέτρηση των επιπτώσεων των DMT στην αποτελεσματικότητα του εμβολίου δεν είναι καινούργια, επειδή οι εμβολιασμοί αποτελούν τακτικό μέρος της ρουτίνας υγειονομικής περίθαλψης για άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας.

Πριν βυθίσουμε βαθιά το ανοσοποιητικό σύστημα, τα φάρμακα, τα εμβόλια και τους ιούς, πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να κοιτάξουμε το ανθρώπινο σώμα.

Πώς το σώμα σταματά τα παθογόνα

Το σώμα έχει πολλές γραμμές άμυνας έναντι ενός παθογόνου (βακτήριο, ιός ή άλλους μικροοργανισμούς που προκαλούν ασθένειες). Πρώτον, έχουμε το δέρμα που αποτελεί εμπόδιο. Στο δέρμα μας υπάρχουν εκκρίσεις που περιέχουν χημικές ουσίες που σκοτώνουν έντομα (για παράδειγμα, ο ανθρώπινος ιδρώτας περιέχει ένα αντιβιοτικό πεπτίδιο που ονομάζεται δερμιδίνη). Η επόμενη γραμμή άμυνας είναι ένα μη ειδικό ή γενικό αμυντικό σύστημα μέσα στο σώμα γνωστό ως έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα. Το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος περιλαμβάνει την ικανότητα του σώματος να προκαλεί φλεγμονή ή ερυθρές, ζεστές, πρησμένες περιοχές εάν ένα μέρος του σώματος μολυνθεί ή υποστεί βλάβη (φανταστείτε έναν αστραγάλιο με διάστρεμμα ή μολυσμένο κόψιμο). Η τελευταία γραμμή άμυνας είναι το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτό είναι πολύ συγκεκριμένο, πολύ ισχυρό και δημιουργεί μακροχρόνια ειδική προστασία έναντι συγκεκριμένων παθογόνων.

Το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα

Το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα είναι απαραίτητο όταν πρόκειται για DMTs και για ανοσία έναντι του SARS-CoV-2, του ιού που προκαλεί το COVID-19. Το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα φανταστικό και περίπλοκο δίκτυο, αποτελούμενο από διαφορετικά όργανα στο ανθρώπινο σώμα και διάφορους τύπους ανοσοκυττάρων.

Η προσαρμοστική ανοσία, όπως υποδηλώνει το όνομα, αναπτύσσεται καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα μαθαίνει να καταπολεμά αποτελεσματικά συγκεκριμένα μικρόβια, όπως ο ιός που προκαλεί το COVID-19. Βασίζεται σε μια κατηγορία κυττάρων που ονομάζεται λεμφοκύτταρο , έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που μπορεί να διαχωριστεί περαιτέρω σε Β κύτταρα και Τ κύτταρα . Αυτοί οι υπότυποι λεμφοκυττάρων μπορούν να ταξινομηθούν περαιτέρω σε πολλούς διαφορετικούς τύπους κυττάρων με διαφορετικές λειτουργίες. Συνεργάζονται για να παράγουν μακροχρόνια ανοσία ενάντια σε ένα ευρύ φάσμα ξένων σωμάτων και μικροβίων.

Το ανοσοποιητικό σύστημα και MS

Το έμφυτο και προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα συνεργάζονται για να μας απαλλάξουν από λοιμώξεις. Μερικές φορές, ωστόσο, η ανοσοαπόκριση πηγαίνει στραβά, όπως στην περίπτωση αυτοάνοσων καταστάσεων όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας. Σε αυτές τις διαταραχές, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται κατά λάθος στο σώμα σαν να είναι ξένο. Για να σταματήσουμε αυτό, έχουμε αναπτύξει πολλά φάρμακα ή DMTs για να καταστέλλουμε το ανοσοποιητικό σύστημα από το να προσβάλει το στρώμα μυελίνης , την πλούσια σε λιπαρές πρωτεΐνες επικάλυψη νευρικών ινών που επιτρέπει την αποτελεσματική μετάδοση των νευρικών παλμών.

Στην Αυστραλία, είμαστε τυχεροί που έχουμε πρόσβαση σε 14 διαφορετικά φάρμακα που κατά κάποιο τρόπο στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτά τα 14 φάρμακα έχουν αποδειχθεί ότι είναι πολύ αποτελεσματικά στη θεραπεία της ΣΚΠ υποτροπιάζουσας. Δυστυχώς, δεν φαίνεται να έχουν σημαντική επίδραση σε άτομα με προοδευτικές μορφές σκλήρυνσης κατά πλάκας, πιθανώς λόγω διαφορετικών μηχανισμών υποκείμενης νόσου μεταξύ υποτροπιάζων μορφών και προοδευτικών μορφών της νόσου.

Ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος

Το ανοσοποιητικό σύστημα παρακολουθεί συνεχώς το σώμα. Τα εξειδικευμένα κύτταρα σαρώνουν τον ιστό και καθαρίζουν τα συντρίμμια, τον τεμαχίζουν και τροφοδοτούν τα θραύσματα σε κύτταρα Τ . Αυτά τα κύτταρα Τ αποφασίζουν τότε εάν είναι αβλαβές (μέρος του σώματος) ή επιβλαβές, δηλαδή ένα σφάλμα ή ιός. Αυτά τα κύτταρα μπορούν επίσης να εντοπίσουν άμεσα εάν ένα άλλο κύτταρο έχει μολυνθεί από έναν ιό και να το σκοτώσει.

Μόλις τα Τ κύτταρα αναγνωρίσουν κάτι ξένο, στρατολογούν Β κύτταρα για να δημιουργήσουν αντισώματα κατά του παθογόνου. Αυτά τα αντισώματα αιωρούνται γύρω από το σώμα μας, κολλάνε και "επισημαίνουν" οποιοδήποτε αντίγραφο αυτού του παθογόνου που συναντούν. Μόλις επισημανθούν, μια σειρά από κελιά θα εισέλθουν και θα καταστρέψουν αυτό το παθογόνο και θα σηματοδοτήσουν τα κύτταρα B που στοχεύουν συγκεκριμένα το σφάλμα για πολλαπλασιασμό. Μόλις εξαλειφθεί η απειλή, το ανοσοποιητικό σύστημα ηρεμεί, αλλά όχι πριν κάνει «κύτταρα μνήμης» που παρακολουθούν το ίδιο σφάλμα. Εάν τα κύτταρα μνήμης βλέπουν ξανά το ίδιο παθογόνο, είναι έτοιμα να εκτελέσουν μια ήδη βελτιστοποιημένη ανοσοαπόκριση, μερικές φορές χωρίς το άτομο να εμφανίσει συμπτώματα μόλυνσης.

Μόλυνση SAR-CoV-2 και εμβολιασμός COVID-19

Εάν δεν έχουμε εμβολιαστεί και μολυνθούμε από το SARS-CoV2 για πρώτη φορά, το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα χρειαστεί λίγο χρόνο για να ανταποκριθεί, διότι δεν έχει ξαναδεί ποτέ αυτόν τον ιό. Επιπλέον, ο ιός έχει μερικά κόλπα στο μανίκι του για να κρυφτεί από το ανοσοποιητικό σύστημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ασθένεια που προκαλείται από τη μόλυνση είναι τόσο σοβαρή που η ανοσοαπόκριση δεν μπορεί να την συγκρατήσει εγκαίρως. Ωστόσο, δεδομένου του επαρκούς χρόνου, θα προσαρμοστεί μια προσαρμοστική ανοσοαπόκριση για να καταστρέψει συγκεκριμένα τον ιό. Θα αναπτύξουμε επίσης την ανοσοποιητική μνήμη, έτσι ώστε αν συναντήσουμε το SARS-CoV2 για δεύτερη φορά, μια προετοιμασμένη και βελτιστοποιημένη ανοσοαπόκριση είναι έτοιμη, δίνοντάς μας πολύ καλύτερες πιθανότητες να συγκρατήσουμε τη λοίμωξη γρήγορα.

Αυτή είναι η αρχή πίσω από τον εμβολιασμό: να προκαλέσουμε μια απόκριση αντισωμάτων και ανοσολογική μνήμη σε συστατικά του παθογόνου εκ των προτέρων, έτσι ώστε να μπορούμε να καταπολεμήσουμε αποτελεσματικότερα μια φυσική λοίμωξη όταν εμφανιστεί. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τους εμβολιασμούς COVID-19 στα κράτη μέλη εδώ . Η ανοσοποιητική μνήμη που προκαλείται από τον εμβολιασμό με συστατικά ιού μπορεί να μην είναι πάντα η ίδια με αυτή που προκαλείται από μια φυσική λοίμωξη. Όταν προκαλείται από φυσική λοίμωξη, το ανοσοποιητικό σύστημα «βλέπει» όλο τον ιό και έχει το πλαίσιο άλλων «σημάτων κινδύνου» από το έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα όταν εκτίθεται σε ζωντανό ιό.

Προκαλεί ανοσία COVID-19 σε DMTs

Τα DMTs έχουν σχεδιαστεί για να μειώσουν τις ανοσοαποκρίσεις σε αυτοάνοσες ασθένειες όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, για να αποτρέψουν το ανοσοποιητικό σύστημα να προσβάλει κατά λάθος το σώμα. Περιλαμβάνουν θεραπείες όπως το ocrelizumab, το οποίο μειώνει τον αριθμό των Β κυττάρων . ενώ άλλοι όπως το fingolimod παγιδεύουν τα ανοσοκύτταρα σε ορισμένα μέρη του σώματος, ώστε να μην μπορούν να εισέλθουν στον εγκέφαλο και να προκαλέσουν βλάβη. Άλλοι, συμπεριλαμβανομένης της κλαδριβίνης, γενικά μειώνουν τον συνολικό αριθμό λεμφοκυττάρων στο σώμα. Τα πρώιμα φάρμακα για σκλήρυνση κατά πλάκας όπως οι ιντερφερόνες δούλεψαν στην παρεμβολή με τη φυσιολογική χημική σηματοδότηση μεταξύ των ανοσοκυττάρων. Κάθε DMT επηρεάζει σημαντικά το προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα, οπότε τι συμβαίνει όταν αυτό το τροποποιημένο με DMT προσαρμοστικό ανοσοποιητικό σύστημα συναντά τον ιό COVID-19;

Είναι ενδιαφέρον ότι, ενώ οι επιστήμονες δεν είχαν συναντήσει ποτέ το COVID-19 πριν από την τρέχουσα πανδημία, έχουν εξετάσει για πολλά χρόνια τις επιδράσεις των DMT στην προσαρμοστική ανοσοαπόκριση και την ικανότητά του να προστατεύει τον οργανισμό μετά τον εμβολιασμό. Τα στοιχεία δείχνουν ότι τα διάφορα DMT έχουν διαφορετικές επιδράσεις στην απόκριση του εμβολίου και ότι ο χρόνος φαρμακευτικής αγωγής έχει σημαντικό αντίκτυπο, δηλαδή αμέσως μετά τη λήψη ορισμένων φαρμάκων, το ανοσοποιητικό σύστημα δυσκολεύτηκε να παράγει μια απόκριση στα εμβόλια, αλλά ακόμη και μερικές εβδομάδες μετά τη η προσαρμοστική ανοσοαπόκριση ήταν καλύτερη.

Όταν οι επιστήμονες εξέτασαν το COVID-19 και την ανταπόκριση των ατόμων με σκλήρυνση κατά πλάκας σε DMTs, βρήκαν διαφορετικά αποτελέσματα. Οι επιστήμονες στη Σουηδία μελέτησαν άτομα που είχαν θεραπείες που στοχεύουν συγκεκριμένα Β κύτταρα , δηλαδή το ocrelizumab και ένα παρόμοιο φάρμακο rituximab. Τα αποτελέσματά τους (επί του παρόντος υποβάλλονται σε αξιολόγηση από ομοτίμους) δείχνουν ότι οι άνθρωποι σε αυτές τις θεραπείες που είχαν προηγουμένως συμπτώματα τύπου COVID-19 ήταν σε θέση να αναπτύξουν αντισώματα κατά του SARS-CoV-2 παρά τον περιορισμό του αριθμού των Β κυττάρων τους. Αντίθετα, μη δημοσιευμένα δεδομένα προέρχονται από το Ισραήλμετά από εκτεταμένους εμβολιασμούς υποδηλώνει ότι τα άτομα σε θεραπείες Β κυττάρων έχουν μειωμένη ικανότητα παραγωγής αντισωμάτων κατά του SARS-CoV-2. Βρήκαν το ίδιο για άτομα με φινγκολίμο, αλλά όχι για άτομα με κλαδριβίνη. Οι πληροφορίες για άλλα MS DMT δεν έχουν αναφερθεί ακόμη. Αυτά τα αποτελέσματα βασίζονται σε μικρούς αριθμούς και αν υπάρχει διαφορά στην απόκριση αντισωμάτων σε μια φυσική λοίμωξη και ο εμβολιασμός πρέπει να φανεί.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα της μελέτης εμβολιασμού του ισραηλινού COVID-19 ευθυγραμμίζονται με προηγούμενες μελέτες που δείχνουν μειωμένη ικανότητα να παράγουν ανοσοαπόκριση έναντι διαφόρων άλλων εμβολίων (μη εμβόλια COVID-19) μετά από θεραπεία με Β κύτταρα. Παρ ’όλα αυτά, αυτοί οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ήταν ακόμη χρήσιμο για τους ανθρώπους σε αυτές τις θεραπείες να λάβουν εμβόλια, παρόλο που η ανταπόκριση ήταν χαμηλότερη, αναμενόταν κάποια προστασία.

Μια αναδρομική μελέτη εντόπισε επίσης μικρό αριθμό ατόμων που έλαβαν επίσης εμβολιασμούς κατά τη διάρκεια των κλινικών δοκιμών για την κλαδριβίνη, συμπεριλαμβανομένων εμβολίων για τη γρίπη και την ανεμοβλογιά (ιός Varicella-zoster). Η ανάλυση έδειξε προστατευτικά επίπεδα αντισωμάτων γρίπης σε τέσσερις εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό σε άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας που έλαβαν κλαδριβίνη. Επιπλέον, και τα δύο εμβόλια έδειξαν ότι τα επίπεδα προστατευτικών αντισωμάτων διατηρήθηκαν ή αυξήθηκαν ανεξάρτητα από το επίπεδο των λευκών αιμοσφαιρίων στο αίμα. Ενώ αυτή είναι μια περιορισμένη και πρώιμη μελέτη που παρουσιάστηκε στο ACTRIMS (Αμερικανική Επιτροπή για τη Θεραπεία και την Έρευνα στα ΣΚΠ), δείχνει ότι τα άτομα που λαμβάνουν κλαδριβίνη μπορούν να αυξήσουν και να διατηρήσουν μια αποτελεσματική απόκριση στο εμβόλιο.

Τι σημαίνει αυτό για άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας;

Αυτή η έρευνα είναι σε εξέλιξη, αλλά δουλεύει σε άλλους τομείς όπου τα Β κύτταρα είναι μειωμένα, όπως οι καρκινοπαθείς σε θεραπείες Β κυττάρων, υποδηλώνει, ελλείψει Β κυττάρων , τα Τ κύτταρα μπορεί να εξακολουθούν να είναι σε θέση να προκαλέσουν μια αποτελεσματική απόκριση κατά των παθογόνων. Αυτό μας δίνει συναρπαστικές πληροφορίες για την καταπληκτική μηχανή που είναι το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Παρόλο που πρέπει να γίνουν περισσότερες προσπάθειες για να κατανοήσουμε τις περιπλοκές της απόκρισης του εμβολίου κατά τη διάρκεια θεραπείας με Β κύτταρα, το μήνυμα για το σπίτι είναι ότι ο εμβολιασμός είναι ασφαλής για άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας σε DMTs.

Εάν παίρνετε ένα συγκεκριμένο DMT, η εξειδικευμένη ομάδα υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να σας προτείνει να καθυστερήσετε τον εμβολιασμό σας για μικρό χρονικό διάστημα μετά τη θεραπεία με σκλήρυνση κατά πλάκας, όχι από κανένα κίνδυνο, αλλά για να μεγιστοποιήσετε την ανοσολογική σας ανταπόκριση έναντι ενός εμβολίου. Δείτε εδώ για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένα DMT και εμβολιασμό για άτομα που ζουν με σκλήρυνση κατά πλάκας. Όπως πάντα, εάν έχετε οποιεσδήποτε ερωτήσεις σχετικά με την υγεία σας, τη θεραπεία με σκλήρυνση κατά πλάκας ή τον εμβολιασμό, επικοινωνήστε με την ειδική ομάδα υγειονομικής περίθαλψης.

Πηγή: https://msra.org.au/news/dmts-vaccines-ms-and-immune-system/